Streszczenie:
Głównym celem pracy jest prezentacja i ocena poglądów Carole Pateman w kontekście jej przewartościowania teorii umowy społecznej. Rewizja dokonana przez myślicielkę polega na analizie ukrytego wymiaru umowy, który Pateman określa mianem „kontraktu płci” (the sexual contract). Badaczka poddaje rewizji postacie tego kontraktu: umowę małżeńską oraz umowy zawierane na rynku pracy. Równie istotną częścią opracowania jest przedstawienie poglądów Pateman na temat demokracji i liberalizmu, która to tematyka omawiana jest w ścisłym związku z nowożytnymi i współczesnymi teoriami politycznymi. Ważnymi partnerami dialogu i polemiki są dla myślicielki m.in.: Hugo Grotius, Thomas Hobbes, Robert Filmer, John Locke, Jean-Jacques Rousseau, Immanuel Kant, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, John Stuart Mill, Karl Marx, Friedrich Engels, Sigmund Freud, Joseph Schumpeter, George Douglas Howard Cole, Robert A. Dahl, John Rawls. Dodajmy, że negację czy odrzucenie tradycji umowy społecznej (która dzieli się współcześnie na nurt kontraktarianizmu i kontraktualizmu) należy rozumieć nie tyle jako zaprzestanie stosowania umów w praktyce dnia codziennego (zwłaszcza w dziedzinie handlu towarami), lecz bardziej jako sprzeciw wobec błędnego wzorca filozoficznego, politycznego i obywatelskiego.
Książka została podzielona na wprowadzenie, trzy rozdziały oraz zakończenie. Rozdział pierwszy zdaje relację z polemiki myślicielki ze współczesną teorią demokracji, której towarzyszy pozytywna wizja demokracji partycypacyjnej. W części tej omówiono również problem braku umocowania zobowiązania politycznego w tradycji liberalnej. Rozdział drugi przedstawia związek umowy społecznej z patriarchatem. Pojawia się tu także analiza funkcjonowania kobiet na rynku kapitalistycznym, mowa jest o współgraniu teorii umowy społecznej z kolonializmem czy ważnej w dyskursie Pateman kategorii dysponowania własną osobą (property in the person). W rozdziale trzecim zostały zaprezentowane wybrane interpretacje i krytyki poglądów autorki Kontraktu płci (m.in. Susan Okin, Nancy Fraser, Chantal Mouffe, Charlesa W. Millsa).
Pateman należy do ważniejszych współczesnych myślicielek politycznych, a mimo to jej dorobek nie jest w Polsce szeroko znany i dyskutowany. Wydaje się jednak, że analizowane poglądy warte są upowszechnienia. Otwierają nowe horyzonty myślenia i fundują nieszablonowy wgląd w historię i współczesność myśli politycznej. Stanowisko badaczki charakteryzuje swoista wyrazistość i dobitność. Do publikacji sięgnąć mogą osoby zainteresowane nie tylko demokracją partycypacyjną, feminizmem czy krytyką liberalizmu, ale również zagadnieniem bezwarunkowego dochodu podstawowego, macierzyństwa zastępczego, prostytucji, a nawet tabuizowanego tematu jakim jest gwałt w małżeństwie. Praca zawiera szczegółowe omówienie poglądów Pateman, które zostały umieszczone w szerokim horyzoncie nowożytnej i współczesnej myśli politycznej. Jako że tytuł pracy przywołuje na myśl ścisły związek refleksji bohaterki opracowania z feminizmem, dodajmy, że Pateman to przede wszystkim demokratka.